گام اول: کلیات مقاله نویسی
زیاد مقاله بخوانید: قبل از اینکه شروع به نوشتن کنید، مقالات مرتبط با موضوع خود را انتخاب و مطالعه کنید. با نحوه نگارش، ساختار مقاله و اینکه در هر بخش مطالب چگونه آغاز میشوند و بهم ارتباط پیدا می کنند آشنا شوید. مثلا بخش مقدمه با چه جمله ای آغاز شده سپس به بررسی چه چیزی پرداخته و نهایتا به چه مطلبی به پایان رسیده است. ترتیب نوشتن مطالب و نحوه بسط دادن آنها بسیار مهم است.
تمرین و بازخورد: یکی از نکاتی که باید همواره به آن توجه داشته باشید این است که باید تا جایی که می‌توانید مقاله بنویسید. مهم نیست که کار شما چقدر ایراد دارد، فقط باید بنویسید. می توانید بعد از نوشتن یک مقاله آن را برای کسی که مهارت کافی در زمینه مقاله نویسی دارد، ارسال کنید تا ایرادات آن را به شما بگوید. ایراداتی که در هربار از مقاله شما گرفته می شود، باعث می شود شما با نکات ریز مقاله نویسی آشنا شوید.
املای نانوشته غلط ندارد: از نوشتن نترسید. برخی از افراد حس کمال گرایی دارند. آنها به خودشان می‌گویند که اول باید تمام نکات مقاله نویسی را یاد بگیرم و سپس اولین مقاله خود را بنویسم. اما ما به شما می‌گوییم که این کار غلط است. نوشتن، تمرین و تکرار است که باعث می شود شما در هر بار نوشتن یک نکته جدید یاد بگیرید. هر اشتباه یه درس است و تا اشتباه نکنیم هرگز یاد نخواهیم گرفت. اینطور تصور کنید که نوشتن مقاله به مانند آشپزی می باشد، در هربار پختن غذا یک فن جدیدی برای لذیذ شدن غذایتان یاد میگیرید تا در نهایت یه غذای فوق العاده بپزید.
هرگز به سراغ مقالات ضعیف نروید. ما توصیه می‌کنیم که مقالات زیادی بخوانید و حتی از مقالاتی که موضوع بسیار ساده‌ای را بررسی کرده‌اند تقلید کنید، اما لازم است به نویسنده مقاله نیز توجه کنید. سعی کنید مقالات افرادی که در رشته شما سرشناس هستند را مطالعه کرده و الگو قرار دهید. زیرا بسیاری از مقالاتی که منتشر میشوند از لحاظ ساختاری و اصول مقاله نویسی، کیفیت بسیار پایینی دارند و پیروی و استفاده شما از این مقالات ممکن است سبب گمراهی شما در نگارش مقاله و آشنایی با اصول نادرست مقاله نویسی شوید.
از ضعیف به قوی: قرار نیست اولین مقاله ای که می نویسید، واقعا کامل و بی عیب و نقص باشد. اولین مقاله شما می‌تواند یک مقاله ضعیف باشد. برای مثال، می‌توانید یک موضوع ساده را انتخاب و یک مقاله در مورد آن بنویسید. برای مثال بررسی تاثیر موسیقی در مراکز خرید. برای این کار یک پرسشنامه طراحی می کنید و در مراکز خرید به مردم می دهید تا پر کنند و نهایتا با تجزیه تحلیل آن پرسشنامه‌ها یک مقاله بنویسید. در هر رشته‌ای که باشید می‌توانید موضوعات ساده‌ای برای کار پیدا کنید و حتی در پایان ممکن است بتوانید آن مقاله را در یک همایش ارائه دهید.
از تجربیات دیگران استفاده کنید: شاید در هنگام جستجوی مقاله متوجه شده باشید که بسیاری از مقالاتی که در مجلات چاپ میشوند موضوع ساده و تکراری هستند. شما هم می‌توانید یکی از آن مقالات ساده را انتخاب و همان موضوع را دوباره انجام دهید. برای این کار می توانید از پایگاه‌های فارسی مثل سایت sid.ir که مقالات رایگان در اختیار شما قرار می‌دهند بروید و با وارد کردن یک کلیدواژه، مقالات زیادی را دریافت کنید. برای مثال با تایپ کلمه آلزایمر با حجم بالایی از مقالات با موضوعات مختلف روبرو خواهید شد که می توانید از میان آنها یک موضوع ساده را انتخاب کنید.
کار مشترک انجام دهید: اگر پیش یک استاد یا دانشجوی تحصیلات تکمیلی بروید و از او بخواهید که یک مقاله مشترک بنویسید، به احتمال بسیار زیاد او قبول خواهد کرد. فرصت همکاری با یک متخصص و یا استاد دانشگاه که تجربه بالایی در این زمینه دارد، می‌تواند شما را زودتر به هدفتان برساند.
گام دوم: آشنایی با ساختار کلی یک مقاله علمی
تمام مجلات علمي داراي يك فرمت معين يا سبك نوشتن مخصوص به خود هستند و تنها مقالاتی که این فرمت را رعایت کرده باشند مورد پذیرش قرار می گیرند. اين سبك نوشتن تعيين مي‌كند كه مقالات شما دارای چه بخش هایی باشد، چه تعداد کلمه داشته باشد و نحوه رفرنس دهی در آن از کدام روش رفرنس نویسی تبعیت کند. حتی نوع نمودارها و جداولی که در مقاله قرار می دهید باید مطابق با اصول مجله ای باشد که قرار است مقاله در آن چاپ شود. البته اکثر مقالات دارای یک ساختار استاندارد ثابتی هستند که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.
ساختار یک مقاله علمی
البته ساختار مقاله و تهيه گزارش از يك پژوهش علمي، با توجه به روش به كار گرفته شده در پژوهش، متفاوت است. به همین منظور يك تقسيم بندي كلي برای روشهاي استفاده شده در علوم انجام گرفت.
ساختار مقاله مبتني بر پژوهش ميداني
روش ها و اصول کلی ناظر بر گزارش فعالیت پژوهشی شاخه های علوم، تقریبا به طور خاصی به کار می روند که همگی متکی بر «روش علمی»است. تمامی مقالات نوشته شده در رشته های مختلف علوم انسانی بر پایه پژوهش های میدانی می باشد و تقریبا در تمام رشته های انسانی دارای ساختار ثابت زیر می باشند:
ساختار مقاله مبتنی بر پژوهش توصیفی
اصول به کارگرفته شده در پژوهش های توصیفی با توجه به روش های به کارگرفته شده در پژوهش های میدانی، مقداری متفاوت است. هر چند این اصول ممکن است با توجه به موضوع های مختلف تحقیقی و رشته های مختلف، تغییر نماید، ساختار کلی که تقریبا همه پژوهش های توصیفی باید در قالب آن درآیند، به شرح زیر است.
ساختار مقاله مبتني بر پژوهش کیفی
ساده ترين تعريفي كه ميتوان از پژوهش كيفي داشت اين است كه “پژوهشي كه ارائه يافته هاي آن از طريق روشهاي آماري و يا ساير ابزارهاي كمي سازي به دست نيامده باشد”. امروزه پژوهش هاي كيفي با توجه به ارائه نتايج تفسيري و معنايي، مقبوليتي عام يافته اند. امكان پژوهش بر روي مفاهيمي چون تجارب زنده، هيجانات و احساسات، تحركات اجتماعي، تعاملات بين افراد و جوامع، كشف علل ظهور و از بين رفتن پديده هاي اجتماعي، همه و همه انگيزهاي مضاعف و زمين هاي مساعد براي گرايش پژوهشگران به اين گونه پژوهش ها به وجود مي آورند.
به طور كلي هر پژوهش كيفي شامل سه جزء است:
گام سوم: نوشتن عنوان مقاله (tittle)
عنوان مقاله نقش اساسی در پذیرش یا عدم پذیرش یک مقاله دارد. بنابراین باید در انتخاب عنوان پژوهش دقت بسیاری شود. بهتر است بگوییم که نحوه نگارش عنوان مقاله می‌تواند نشان دهنده مبتدی بودن یا تبحر بالای نویسنده باشد. عنوان مقاله در یک سطر کل کار شما و کیفیت آن را بیان می کند.
اصول نوشتن عنوان مقاله
تعداد کلمات عنوان (tittle)
برای مثال عنوان زیر بسیار طولانی است:
– بررسی اثر مهار کنندگی بالای داروی کاهش دهنده قند خون متفورمین بر سلول های سرطانی سینه در موش های ماده
عنوان مناسب برای این پزوهش می‌تواند به صورت زیر باشد:
– اثر مهارکنندگی متفورمین در موش های ماده دچار سرطان سینه
نحوه نوشتن عنوان مقاله (tittle) بر اساس روش پژوهش
برای انتخاب عنوان پژوهش، می‌توان از دسته‌بندی عناوین تحقیقات بر حسب نوع پژوهش استفاده کرد:
رانینگ هد (Running head) چیست؟
برخی از مجلات از پژوهشگران می‌خواهند که هنگام ارائه مقاله علاوه بر عنوان اصلی یک رانینگ هد (Running head) نیز برای مقاله بنویسند. رانینگ هد عنوان كوتاه شده است كه نبايد بيش از ۵۰ كاراكتر باشد (با احتساب فاصله و نقطه) و معمولاً با حروف بزرگ نوشته مي‌شود. در واقع Running head بايد موضوع مقاله را در ۵۰ كاراكتر توضیح دهد.
گام چهارم: نحوه نوشتن نام نویسنده یا نویسندگان مقاله
این بخش یکی از مهم‌ترین بخش‌های مقاله به شمار می‌رود. بیشتر مولفان بدون توجه به این بخش نام و ایمیل خود را قید می‌کنند. باید توجه شود که وابستگی سازمانی که نویسنده مقاله ذکر می‌کند می‌تواند در مواردی همچون دفاع از پایان نامه، ارتقاء اعضای هیئت علمی و یا کسب نمره در یک آزمون یا سازمان اثرگذار باشد. بنابراین در این بخش باید به دقت عمل شود.
اصول نوشتن مولف یا مولفان پژوهش
ترتیب اسامی در مقالات ISI، ISC، SCOPUS، Pubmed، علمی و پژوهشی
تاکنون هیچ قواعد توافق شده یا قراردادهای عمومی پذیرفته شده در خصوص ترتیب نوشتن اسامی مولفین مطرح نشده است. بعضی مولفین و محققین شاید برای اجتناب از مشاجرات بین خود، توافق می کنند که اسامی آنها به ترتیب الفبا فهرست بندی شوند. به نظر می رسد که این شیوه در حوزه ریاضیات عمومی باشد. همچنین در مورد بعضی از پژوهشگران که به طور مکرر همکاری می کنند، اسامی آنها به نوبت در ابتدا فهرست بندی می شود.
در گذشته، گرایش کلی برای ذکر کردن سرپرست آزمایشگاه به عنوان یک مولف یا محقق اعم از اینکه وی به طور فعال، در تحقیق شرکت کرده باشد یا نباشد، وجود داشت و غالباً نام این سرپرست پس از اسامی مولفین و در آخر قرار داده می شد. درنتیجه به نظر می رسد که جای آخر به نوعی اعتبار کسب می کند. بنابراین، دو مولف که هیچ کدام از آنها سرپرست آزمایشگاه یا حتی لزوماً پرفسور ارشد نبوده برای موقعیت درجای دوم رقابت و هم چشمی می کردند.
اگر سه یا تعداد بیشتری مولف وجود دارند، مولف مهم غالباً می خواهد که نام او در موقعیت اول یا آخر، اما نه در بین اسامی، قرار گیرد.
اما در حال حاضر گرایش عام به تعیین مولف یا محقق نخست به منزله ی مولف ارشد و بانی اصلی تحقیق گزارش شده می باشد. حتی زمانی که مولف نخست، دانشجوی دوره بعد از کارشناسی باشد (کارشناسی ارشد یا دکترا) و مولف دوم (سوم و چهارم) سرپرست آزمایشگاه یا حتی یک برنده ی جایزه نوبل باشد، شکل مورد قبول امروزه اشاره به مولف نخست به عنوان مولف ارشد است و فرض بر این هست که وی بیشترین بخش تحقیق را انجام داده است.
دانستن نحوه فهرست بندی نام شخص در یک مقاله علمی به زبان انگلیسی می تواند برای مولفین بین المللی مشکل باشد، زیرا زبان های مختلف دارای فرمت های متفاوت برای اسامی هستند و بیشتر از یک شکل حرف نویسی (آوانویس، ترانویس) می تواند وجود داشته باشد. برای مولفین با اسامی چینی، مقاله ارائه شده توسط سان و ژر (2002) توصیه هایی در این ارتباط ارائه می کند و برای مولفان با ملیت های مختلف، همانند ویراستاران در ژورنال ها، دستورالعمل ها و رهنمودهای مربوط دیگری را ارایه می کند. هر فرمتی که یک دانشمند انتخاب می کند، باید آن را به طور یکنواخت و سازگار در مقالات علمی انگلیسی زبان استفاده کند و برای مثال از اسامی Shou-chu Qian در بعضی مقالات، Shovchu Qian در بعضی دیگر و یا S.Chien در مقالات دیگر استفاده نکند.
به طور کلی ژورنال های علمی، درجات و مدارک پس از نام مولفین را چاپ نمی کنند و شامل عناوینی نظیر Dr (دکتر) نیستند (شما می دانید که B.S چه معنی می دهد، M.S یا Ph.D نیز همین طور) اما بیشتر ژورنال های پزشکی مطمئناً درجات علمی را پس از اسامی اشاره می کنند. اما حتی در زورنال های پزشکی، درجات علمی در بخش مراجع اشاره نمی شوند. نویسندگان باید به دستورالعمل های ژورنال برای مولفین و نکات جدید در مورد کاربرد ترجیهی توجه کنند.
چه کسی می تواند بعنوان نویسنده مقاله باشد؟
برای درک بهتر این موضوع، این مطلب را با مطرح کردن یک مثال توضیح داده ایم.
فرض کنید که دانشمند A، مجموعه ای از آزمایش ها را طراحی می کند که ممکن هست به دانش و آگاهی جدید و مهمی منجر شود و سپس دانشمند A به تکنسین B می گوید که دقیقا به چه روش آزمایش ها باید انجام شوند. اگر آزمایش ها موفق باشند و نتایج قابل قبولی برای ارائه به شکل یک مقاله داشته باشد، دانشمند A باید به عنوان تنها مولف در نظر گرفته شود. حتی با وجود اینکه تکنسین B تمام کارهای فیزیکی را انجام داده باشد. (البته، به کمک تکنسین B باید در بخش سپاسگزاری Acknowledgement و قدردانی اشاره شده و از او تقدیر شود).
حال فرض کنید که آزمایش های فوق موفق نباشند و تکنسین B، نتایج منفی را به دانشمند A ارائه می کند و حرفی مانند این را به وی می زند که فکر می کنم اگر ما دمای انکوباسیون (فراهم نمودن شرایط لازم برای رشد و نمو میکروبها یا سلول های بافتی) را از ℃ 24 به℃ 37 تغییر دهیم و آلبومین سرم را به محیط کشت اضافه کنیم، می توانیم این سویه را رشد دهیم. دانشمند A با این آزمایش موافقت می کند و این بار آزمایش ها، نتیجه مطلوبی ارائه می کنند و سپس مقاله ای منتشر می شود. در واقع تکنسین B نظرات و بینش هایی ارائه کرده که به تفسیر نتایج کمک نموده است. در این مورد، دانشمند A و تکنسین B به ترتیب باید به عنوان مولفین فهرست بندی شوند.
حال بیایید این مثال را بدین صورت مطرح کنیم. فرض کنید که آزمایش ها در دمای ℃ 37 و با اضافه کردن آلبومین سرم موفقیت آمیز بودند، اما دانشمند A پی می برد که اکنون نکته مبهمی وجود دارد، و آن اینکه رشد تحت این شرایط، بیانگر این است که ارگانیسم آزمایش، پاتوژن (عامل بیماری زا) می باشد، در حالی که سابقه تحقیقاتی که پیش تر منتشر شده اند، نشان داده بودند که این ارگانیسم، غیر بیماری زا هست. دانشمند A اکنون از همکار خودش یعنی دانشمند C که کارشناس میکروبیولوژی بیماری زایی است می خواهد که این ارگانیسم را برای بیماری زایی آزمایش کند. دانشمند C با تزریق ماده آزمایش به موش های آزمایشگاهی به شیوه ی استانداردی که هر میکروبیولوزیست پزشکی استفاده و با آن بیماری زایی را تایید می کند، آزمایش سریعی را انجام می دهد. سپس چندین جمله مهم به مقاله اضافه می شود و کمک دانشمند C نیز در بخش سپاسگزاری و قدردانی اشاره می شود.
اما فرض کنید که دانشمند C به این سویه خاص علاقه مند می شود و تصمیم به انجام مجموعه ای از آزمایش های به خوبی طرح ریزی شده می گیرد که به این نتیجه گیری منجر می شوند که این سویه خاص تنها عامل بیماری زایی در موش نیست، بلکه یک عامل بیماری زای نادر در بعضی عفونت های انسانی نیز به شمار می رود که دانشمندان مدت ها به دنبال پیدا کردن آن بوده اند. بنابراین، دو جدول داده های جدید به مقاله اضافه می شوند و بخش های نتایج و بحث بازنویسی می شوند و در نهایت مقاله با فهرست بندی دانشمند A، تکنسین B و دانشمند C به عنوان مولفین منتشر می شود. (همچنین دانشمند C می تواند به عنوان مولف دوم اشاره شود.)
نحوه تقسیم بندی امتیازات مولف یا مولفان پژوهش
به طور معمول نفر اول هر پژوهش امتیاز کامل از مقاله می‌برد. البته با اضافه شدن نام هر نویسنده جدید، بخشی از نمره نفر اول کاهش می‌یابد. همچنین باید توجه شود که امتیاز نفر اول و نویسنده مسئول مقاله یکی نمی‌باشد. نفر اول معمولاً بالاترین جایگاه را در بین نویسندگان یک مقاله دارد و نویسنده مسئول صرفاً به عنوان مسئول مکاتبات در نظر گرفته می‌شود. در لینک زیر می‌توانید جدولی را مشاهده نمایید که امتیاز نویسندگان مقاله بر حسب ترتیب اسامی را شرح می‌دهد.
گام پنجم: نوشتن چکیده مقاله (Abstract)
محتوای یک چکیده یا ابسترکت، فرم فشرده اما تشریح کننده کل مقاله است و خواننده با خواندن چکیده ی مقاله پی خواهد برد که چه مطالبی در متن اصلی پوشش داده شده است. به بیان غیر رسمی چکیده ی مقاله است که خواننده را مصمم می کند که متن مقاله را بخواند و یا از آن صرف نظر کند.
بسیاری از پژوهشگران چکیده مقاله را بخش کم اهمیتی از کار می‌دانند و بنابراین این بخش را بدون توجه به جزئیات و معمولاً با کپی کردن از بخش‌های اصلی مقاله می‌نویسند. اما باید توجه شود که چکیده مقاله یکی از مهم‌ترین بخش‌های مقاله است. در بسیاری از بانک‌های اطلاعاتی همانند پاب مد و در برخی موارد گوگل اسکولار، تنها چکیده مقاله نمایه می‌شود. بنابراین در نگارش این بخش باید اصول زیر را رعایت کنید.
اصول نوشتن چکیده مقاله (Abstract)
ساختار اصلی یک چکیده مقاله (Abstract)
انواع ساختار چکیده مقاله (Abstract)
از نقطه نظر ساختاری، چکیده‌ها به سه دسته زیر تقسیم می شوند:
نکات مهم در نوشتن چکیده مقاله (Abstract)
گام ششم: نوشتن کلید واژه‌ها (Key word) در مقاله
معمولاً در انتهاي چكيده، واژگان كليدي پژوهش را بيان ميكنند تا به خواننده كمك كنند پس از خواندن چكيده مقاله و آشنايي اجمالي با روند تحقيق، بفهمد چه مفاهيم و موضوعاتي در اين مقاله مورد توجه قرار گرفته است.
کلید واژگان مقاله برای فیلتر کردن مقالات در یک پایگاهی که میلیونها مقاله در آن موجود است امری اساسی است. انتخاب کلیدواژه های حرفه‌ای و صحیح مزیت‌های بسیار زیادی دارد. مزیت اصلی کلید وازه‌ها در آن است که مقاله شما بعد از انتشار و چاپ آن بیشتر دیده می‌شود و مقاله‌ای که بیشتر دیده شود احتمال زیاد در مقاله‌های مختلف به عنوان رفرنس استفاده گردد که در نهایت باعث محبوب شدن و دیده‌شدن مقاله شما در بین مقالات دیگر می‌شود که خود این امر از لحاظ اصول علم سنجی فواید بسیار زیادی برای شما به ارمغان می‌آورد.
با توجه به حجم و محتواي مقاله، واژه های کلیدی در آخر چکیده بین ۳ تا ۶ واژه می‌آیند و با علامت نقطه ویرگول (؛) از هم جدا می شوند. کلیدواژه ها باید از واژگان اصلی مقاله باشند تا در بازیابی ها مورد استفاده قرار گیرند.
اصول نگارش کلید واژگان در یک مقاله
۱- در آغاز و برای اینکه شرایط مجله را در نوشتن صحیح مقاله رعایت کرده باشید به دستورالعمل‌های نگارش کلید واژگان آن مجله توجه نمایید. برخی مقالات در حیطه پزشکی از عناوین کلید واژگان معرفی شده در کتابخابه ملی پزشکی آمریکا استفاده می‌کنند. بسیاری از ژورنال‌ها در دستورالعمل خود به وجود ۵ الی ۸ کلید واژه اشاره می‌کنند. بنابراین، برای نوشتن کلید واژگان یک مقاله در قدم اول حتماً به دستورالعمل معرفی شده توسط مجله دقت کنید.
۲- درباره اینکه چه عبارتی را به کار ببرید تا مرتبط به موضوع مقاله شما باشد فکر کنید.بهترین عبارت، عبارتی است که در قدم اول به عنوان مقاله شما مرتبط باشند و در قدم دوم عباراتی باشند که سایر پژوهشگران برای جستجی مقاله از آنها به وفور استفاده می‌کنند. دلیل این است که محققین و حتی خود شما بیشتر برای یافتن مقاله از یک عبارت یا جمله کامل استفاده می‌کنید تا یک کلمه به خصوص. برای مثال اگر موضوع مقاله شما عوامل موثر در بروز افسردگی در دانشجویان باشد شما برای یافتن مقالات مشابه کلمه”افسردگی” را به تنهایی جستجو نمی‌کنند بلکه شاید از عبارت “افسردگی دانشجویان” یا عبارت “تعیین عوامل افسردگی دانشجویان” استفاده می‌کنید. بنابراین، از عباراتی استفاده کنید که شامل دو یا چهار کلمه باشند.
۴- از کپی کردن کلمات مورد استفاده شده در عنوان برای استفاده در کلیدواژگان بپرهیزید. دلیل این است که عنوان مقاله شما به تنهایی قابل سرچ است و شما می‌بایست از کلیدوازگانی استفاده کنید که محتوای عنوان شما را حمایت کنند. برای مثال، اگر عنوان پژوهش شما عوامل بروز افسردگی در دانشجویان می‌باشد می‌توانید از کلید واژه “اختلالات روانی دانشجویان” به عنوان یکی از کلیدوازه ها استفاده کنید.
۵- کلمات کلیدی نباید بسیار کلی باشند. برای مثال، اگر شما مقاله ای با موضوع کشف تنظیم کننده‌های اپی ژنتیک جدید کار کرده‌اید، نباید کلیدواژه‌ای با عنوان “ژنتیک” یا “بیولوژی سلولی” استفاده کنید. چنین کلماتی دامنه محدود و خاص مقاله شما را برای خوانندگان منعکس نمی‌کنند. به جای ان بیشتر از کلماتی استفاده کنید که در چکیده مقاله از آنها استفاده کرده‌اید.
۶- نام تکنیک یا روش خاصی کهدر مقاله استفاده کرده‌اید، را در عنوان مقاله و و کلیدواژه هایتان بیاورید. بسیاری از افراد به این خاطر شاید مقاله شما را بخوانند یا جستجو کنند که از روش یا تکنیک خاصی استفاده کرده‌اید.
۷- سعی کنید از اشکال دیگر کلماتی که در عنوان مقاله‌تان آمده است در کلیدواژگاه استفاده کنید. برای مثال اگر موضوع مقاله شما در باره بیماری ایدز باشد می‌توانید به جای بیماری ایدز از HIV استفاده کنید. در به کارگیری عبارات اختصاری مانند HIV قانونی وجود دارد. همانگونه که شما نیز می‌دانید تقریباً بسیاری از افراد در هر فیلدی که باشند با شنیدن عبارت HIV می‌دانند که آن به یک بیماری مرتبط است. اما عبارت ARC که مخفف نام یک فورمت در علوم کامپیوتری است برای همگان آشنا نیست. در اینجا می‌توانید از عبارت “فورمت فایل ARC” استفاده کنید. آوردن ARC به تنهایی می‌تواند گمراه کننده باشد چون بسیاری حتی در علوم کامپیوتری نیز شاید نام ان را نشنیده باشند. اما “فورمت فایل ARC” می‌تواند جایگزین بسیار خوبی باشد.
۸- می‌توانید از وبسایت‌های تولید کننده کلید واژه نیز استفاده نمایید. برای مثال وب سایت دانشگاه تگراس آمریکا امکان خوبی برای تولید کلیدواژگان برای شما بر اساس عنوان مقاله ارایه می‌کند.
نکات مهم در نگارش کلید واژه‌های مقاله
گام هفتم: اصول نگارش مقدمه مقاله (Introduction)
هر مقاله ای با مقدمه (Introduction) آغاز مي‌شود. نقش مقدمه، كمك به خوانندگان براي درك علت انجام پژوهش است. برخلاف تصور برخی از افراد که گمان می‌کنند مقدمه مقاله بخش چندان مهمی نیست، باید بدانید که این قسمت نشان دهنده ارزش کار شماست. در این بخش باید دلایلی ارائه دهید که نشان دهد پژوهش شما ضروری و با ارزش است. بنابراین مقدمه دلیل انجام پژوهش را به ما می‌گوید.
مقدمه معمولاً با یک جمله کلی شروع می‌شود. سپس به بیان مشکل اصلی می پردازد (متغیر وابسته). پس از بیان مشکل باید بگوییم که علم موجود و کارهای قبلی انجام شده در این زمینه، چه راهکارهایی ارائه داده و الان مشکلی که باقی مانده و ما به دنبال آن هستیم چیست.
بخش های اصلی مقدمه مقاله (Introduction)
نکات مهم در نوشتن یک مقدمه علمی (Introduction)
اصول نگارش مقدمه مقاله (Introduction)
گام هشتم: روش کار یا مواد و روش ها Material & Method
بخش روش کار، قلب پژوهشنامه و مقاله است. در اينجا با اين سؤالات روبرو مي شويد: از چه مسائلي استفاده كرديد و چه كرديد؟ بخش روشها بايد با يك توالي منطقي شرح دهد كه يك مطالعه چگونه طر ح ريزي و اجرا شده است و داده ها چگونه تحليل گرديده اند. تمامي موارد ذكر شده در اين بخش را به تفصيل توضيح دهيد. اين بخش بايد به گونه اي نوشته شود كه اگر محقق ديگري تصميم به تكرار كار شما گرفت براحتي بتواند مطالعه را عيناً و يا به شكل ديگري انجام دهد.
بخش روش کار از چند بخش فرعي تشكيل می شود:
الف. نوع مطالعه:
نوع مطالعه اي كه در اين پژوهش استفاده شده بایستی بيان شود. (از نوع آزمايشي، غیر آزمایشی، پیمایشی و همبستگی)
ب. شركت كننده ها (Subjects):
در اين قسمت تعداد نمونه هاي شركت كننده در پژوهش (انسان ، حيوان و …) جنس ، سن و ساير اطلاعات لازم در باره آنها و نيز نحوه شركت دادن آنان بر پژوهش نوشته مي شوند. روش نمونه گيري يا علت حذف برخي نمونه ها نيز بايستي بيان شود. معيارهاي پذيرش و عدم پذيرش نمونه ها (including, exculding criteria) باید آورده شود.
ج. مواد:
در صورتي كه از مواد يا وسايل خاصي استفاده مي شود، از قبيل مواد شيميايي و داروها، به گونه اي كه ساير پژوهشگران بتوانند شرايطي دقيقاً مشابه به شرايط شما پديد آورند را ذكر كنيد.
در صورتي كه از نام تجارتي خاصی استفاده مي كنيد بايد نام شيميايي يا ماده فعال آن را در اولين قسمتي كه نامي از آن به ميان آمده به طور كامل ذكر كنيد. بعضي مجلات از شما مي خواهند كه نام و نشاني تهيه كننده يا سازنده مواد را در مقاله بيان كنيد. همواره مقدار دقيق دوز داروها را بگوئيد، همچنين ذكر كنيد كه محلولها را با چه غلظتي و چگونه تهيه كرده ايد.
د. روش جمع آوري داده ها:
در اين جا ابزارهاي پژوهش بيان مي شود. منظور دستگاهها، ابزارآلات، آزمونها، پرسش نامه و نظاير آن مي باشند. اگر اسباب و تكنيك ها شناخته شده هستند يا در متون استاندارد وجود دارند نيازي به اطلاعات بيشتر نيست ولي براي لوازمي كه كمتر شناخته شده اند، بايد اسم ، نوع و نام توليد كننده ذكر شود.
درباره آزمون ها و پرسشنامه به ويژه درباره روايي (validity) و پایایی (reliability) آنها توضيحات لازم بايد داده شود. در معرفي پرسش ها و آزمونها، ذكر تعدادي سؤال يا ماده نمونه در متن مقاله (در بخش روشها ) ضروري است. در صورت لزوم نمونه كامل پرسشنامه يا آزمونها را در بخش پيوست بياوريد.
ه. شيوه اجرا (Procedure):
در اين بخش تمام مراحل اجرا پژوهش به طور خلاصه وصف مي شود. به طور مشخص در اين قسمت نحوه انتخاب گروههاي تجربي و مشاهده دستورالعمل هايي كه به آزمودني ها داده شده، طريقه اعمال متغير مستقل بر متغير وابسته، طرح پژوهش، تعاريف متغيرها و اين كه براي شركت كنندگان در آزمايش يا آزمودني ها دقيقاً چه اتفاقاتي رخ داده است، توضيح داده مي شود. در مورد روشهاي شيميايي يا آزمايشگاهي علاوه بر ذكر خصوصيات مواد و و تغييرات (Specificity) اختصاصي بودن، (Sensivity) كيت هاي به كار رفته، حساسیت (Sensivity)، اختصاصي بودن (Specificity) و تغییرات در اندازه گيري يك نمونه بايد ذكر شود.
و. رعايت اخلاق تحقيق:
رضايت هاي كسب شده و بخصوص بازنگري طرح تحقيق و تصويب آن توسط كميته اخلاق در پژوهش بايد ذكر شود.
ز. روشهاي تحليل آماري:
روش هایی که برای تجزیه و تحلیل نتایج آماری استفاده شده باید ذکر شود اما آوردن نام نرم افزار مورد استفاده لازم نيست. اكثر آزمونها شناخته شده هستند و نيازي نيست كه آنها را توضيح دهيد در صورتي كه روشي شناخته شده نيست بايد منبع استخراج آن را ارائه كنيد .
چارچوب نوشتن بخش روش کار مقاله Material & Method
نکات اساسی در نوشتن روش کار یا مواد و روش ها Material & Method
بخش روش خود شامل سه قسمت نسبتاً مجزا است، كه به ترتيب عبارتند از:
الف) شركت كنندگان و طرح پژوهش
اگر غير آزمايشي است نحوه طبقه بندي صورت گرفته يا انتخاب گروههاي از قبل شكل گرفته دقيقاً تشريح شود.
براي طرح‌هاي پيمايشي و همبستگي ذكر نوع مطالعه در ابتدا يا انتهاي توصيف مشخصات شركت كنندگان كفايت مي‌كند.
ب) ابزار يا تكاليف
ابزار استفاده شده در پژوهش مي‌توانند شامل پرسشنامه، مشاهده، مصاحبه، مقياس‌هاي درجه‌بندي و آزمونها باشند. در گزارش ابزار استفاده شده ابتدا اين ابزار توصيف شوند، سپس شيوه نمره‌گذاري آنها ذكر شود و در پايان ويژگي‌هاي روانسنجي (نظيراعتبار و روايي) آنها مورد اشاره قرار گيرد.
ج) شيوه گردآوري داده‌ها (براي طرح‌هاي غير آزمايشي) يا مراحل اجراي آزمايش (براي طرح‌هاي آزمايشي)
در این قسمت مراحل اجراي آزمايش يا شيوه گردآوري داده‌ها بايد هر عملي را كه قبلاً توصيف نشده و پژوهشگران ديگر براي تكرار مطالعه به دانستن آن نياز دارند توصيف شود.
نکاتی که در این بخش باید ذکر شود شامل:
گام نهم: نگارش قسمت نتایج مقاله
اين بخش ، بخش ساده و توصيفي مقاله است كه به بيان نتايج حاصل از آزمايشها مي پردازد. مهمترين هدف اين بخش گزارش يافته‌هاي مقاله است. معمولاً دو فرآیند اصلی در بیان بخش «نتایج» وجود دارد. ابتدا اینکه شما باید نوعی توصیف کلی از آزمایش ها و در واقع تصویری بزرگ یا کلی از آنها البته بدون تکرار جزئیات آزمایش ها در بخش «مواد و روش ها» ارائه کنید. دوم اینکه باید داده ها را ارائه کنید. نتایج شما باید به صورت جملات زمان گذشته ارائه شوند.
البته این کار زیاد هم آسان نیست. داده ها چگونه باید ارائه شوند؟ انتقال داده ها از یادداشت های آزمایشگاهی به بخش «نتایج» مقاله باید به درستی و با دقت انجام شود.
مهم تر اینکه در مقاله، شما باید داده های نمونه و انبوهی از داده های تکراری را ارائه کنید. این امر که شما می توانید همان آزمایش را بدون تفاوت معنادار در نتایج، 100 بار تکرار کنید، ممکن است برای یک پرفسور رشته ی تخصصی شما بسیار جالب و جذاب باشد، اما سردبیران و همچنین خوانندگان بیشتر موضوعات خلاصه و زود هضم را ترجیح می دهند.
لازم نيست تمام اطلاعات به دست آمده در بخش نتایج ارائه شوند، اين بخش بايد فقط حاوي اطلاعات مرتبط با عنوان باشد. در ضمن گزارش نتايج آزمون هاي آماري، ذكر اين نكته مهم كه چه فرضيه هايي تأييد شده و كدام يك تأييد نشده است نيز ضرورت دارد.
نحوه ارائه اعداد و ارقام در بخش نتایج مقاله Results
اگر قرار است تنها یک یا چند داده ارائه شوند آنها باید به طور توصیفی در متن ارائه و داده های تکراری باید در جداول یا گراف ها ارائه شوند.
داده، مکرر یا به هر صورت دیگر، باید معنادار وواضح باشد. فرض کنید که در گروه خاصی از آزمایش ها، شماری از متغیرها آزمایش شدند. آن متغیرهایی که قطعاً برواکنش تاثیر می گذارند، جزء داده ها محسوب می شوند. اگر داده های فوق گسترده باشند جدول بندی یا نمودار بندی شوند. آن متغیرهایی که به نظر می رسد بر واکنش تاثیر گذار باشند، نباید جدول بندی شوند. به هر حال تعریف حتی جنبه های منفی آزمایش های شما می تواند مهم باشد. غالباً بیان آنچه که شما تحت شرایط آزمایش های خود پیدا نکرده اید، بیمه خوبی می باشد زیرا احتمال فراوانی وجوددارد که شخص دیگری نتایج متفاوتی را تحت شرایط متفاوت بدست آورد. در صورت استفاده از آمار برای توصیف نتایج، آنها باید آمار معنادار باشند.
تلاش برای وضوح نتایج Results
نتایج باید کوتاه و خوشایند باشند. هرچند بخش «نتایج» مهم ترین بخش است، اما اغلب کوتاهترین بخش نیز می باشد. به خصوص اگر قبل از آن، بخش «مواد وروش ها» و پس از آن هم بخش «بحث» به خوبی نوشته شده باشد.
نتایج باید به طور مشخص و ساده بیان شوند زیرا این نتایج هستند که دانش و اطلاعات جدیدی را که شما به جهان ارائه می کنید تشکیل می دهند. بخش های نخست مقاله (مقدمه، مواد و روش ها) برای گفتن چرایی و چگونگی نتایج حاصل شما طراحی می شوند : بخش آخر مقاله (بحث) برای گفتن انچه که انها معنی می دهند، طراحی می شود؛ بنابراین کل مقاله مشخصاً باید بر مبنای نتایج پابرجا و معتبر بماند یا حتی ممکن است سقوط کند. بنابراین، نتایج باید با وضوح و شفافیت کامل ارائه شوند.
اجتناب از زواید و حشو در بخش نتایج Results
سعی نکنید که نتایج شما دارای موارد تکراری و زواید (افزودگی) باشند. رایج ترین اشتباه، تکرار آن دسته از وتژگانی است که قبلاً برای خواننده از طریق بررسی تصاویر و جداول مشخص می باشد. حتی بدتر از آن، تکرار دوباره تمام یا بسیاری از داده های نشان داده شده در جداول یا تصاویر، در خود متن است. در نشان دادن تصاویر و جداول، درازگویی نکنید.
نکات مهم در نگارش نتایج مقاله
گام دهم: نوشتن قسمت بحث و نتیجه گیری Discussion
در نوشتن قسمت بحث و نتیجه گیری به تفسير نتايج، بحث و نتيجه‌گيري و ارتباط ميان يافته‌ها با تحقيقات و تئوري‌هاي پيشين پرداخته می‌شود. ساختار اين بخش بر عكس مقدمه است، از جزئيات نتايج پژوهش شروع و به سمت كليات حركت مي‌كنيم. در قسمت بحث و نتیجه گیری Discussion، بايد به اين سؤالات پاسخ دهيد که « نتايج به دست آمده چه كاربردهايي دارد؟»، « نتايج به دست آمده چه معنايي دارد؟». نگارش بحث و نتیجه گیری Discussion دشوارترين قسمت مقاله است و نياز به تفكر دقيق دارد. حجم اين بخش نبايد بيش از يك سوم كل نوشتار باشد.
نكاتی که در نوشتن بخش بحث و نتیجه گیری Discussion باید مد نظر گرفت:
بنابر اين لازم است در قسمت بحث شباهت ها و يا تفاوت هاي بين نتايج پژوهش با پژوهش هاي قبلي روشن شود. نقاط ضعف پژوهش بيان شود. كمك هايي را كه يافته هاي پژوهش به روشن شدن مسأله و زمينه دانش آن كرده اند نيز معلوم شود.
بايد ارتباط واضح بين پژوهش خود و كارهاي قبلي كه در اين زمينه خاص مربوط به پژوهش انجام شده و ساير زمينه ها را بیان کرده و مورد بحث قرار داد و با استفاده از نتايج حاصل از پژوهش به انجام رسيده ، پيشنهاداتي را ارائه كرد.
يافته هاي خود را به يافته هاي حاصل از پژوهشهاي قبلي مرتبط كرده و در صورتي كه اين يافته ها با يكديگر همخواني ندارد علت آن را ذكر كرده و بالاخره مشكلات و نقاط ضعف پژوهش، همراه با پيشنهادهايي براي پژوهشگران كه مي خواهند در آينده در زمينه پژوهش فوق كار كنند، ذكر شود. در قسمت انتهاي مقاله مي توان از همكاران، تكنسين ها، منشي و ساير افرادي كه در تهيه مقاله كمك كرده اند، سپاسگزاري نمود .
ساختار بخش بحث و نتیجه‌گیری
مثال: پژوهش حاضر به منظور بررسی ارتباط بین گرم شدن هوای کرده زمین و تغییرات اقلیمی در دشت‌های شمال غربی ایران انجام گرفت.
۲. یافته‌ها به صورت خلاصه و به شکل جداگانه آورده می‌شود.
مثال: اولین یافته‌ای که از پژوهش حاضر به دست آمد، این بود که گرمایش زمین سبب کاهش آب‌های سطحی شده است.
۳. نتیجه به دست آمده را با نتایج پژوهش‌های پیشین مقایسه کنید و ذکر کنید که آیا این یافته با پژوهش‌های دیگر همسو بوده است یا خیر.
۴. یافته به دست آمده را تبیین کنید. چرا چنین نتیجه‌ای به دست آمده است. برای این کار می‌توانید از مدل‌ها یا نظریات مختلف استفاده کنید.
۵. تمام یافته‌های به دست آمده را در بخش نتیجه‌گیری خلاصه کنید.
۶. محدودیت‌های پژوهش را ذکر کنید و پیشنهاداتی برای پژوهش‌های آینده ارائه دهید.
اصول اساسی در نوشتن قسمت بحث و نتیجه گیری
۱. ابتدا با بياني كلي راجع به ماهيت نتايج بدست آمده، بحث را شروع كنيد. ميتوان قبل از آن نيز يك بار ديگر هدف اصلي پژوهش را ذكر كرد
۲. ساختار اين بخش فني‌تر از ساير بخش‌ها است. از بحث در خصوص نتايج و تعبير و تفسير آنها شروع مي‌شود، سپس يك نتيجه‌گيري از يافته‌هاي به عمل مي‌آيد.
۳. در قسمت نتيجه‌گيري سعي مي‌شود نتايج مطالعه حاضر در بدنه دانش موجود قرار گيرد. تلویحات نظري، عملي، تجربي و روش‌شناختي يافته‌ها بيان مي‌شود. در پايان محدوديت‌ها مطالعه حاضر و پيشنهادهايي براي مطالعات آتي مورد بحث قرار مي‌گيرد.
۴. اگر ساختار نگارش مقدمه را به مثابه قيفي در نظر بگيريم كه از كليات يعني زمينه بحث شروع مي‌شود و به جاي باريك قيف يعني فرضیات ختم مي‌شود؛ ساختار نگارش بحث مشابه يك قيف بر عكس است كه از جاي باريك يعني بحث و تفسير در خصوص تك تك نتايج شروع مي‌شود و به بالاي قيف يعني نتيجه گيري و بسترسازي براي ارائه نظريه و بسط دانش ختم مي‌شود.
۵. تبيين‌هاي ارائه شده را به نكاتي كه در مقدمه مقاله به آن اشاره كرديد ربط دهيد.
۶. نتايج را با كلمات متفاوت دوباره در اين قسمت تكرار نكنيد.
۷. يافته‌هاي جديد را در مقايسه با يافته‌هاي ديگران تفسير كنيد.
۸. تبيين‌هاي احتمالي همسويي و ناهمسويي نتايج مطالعه خود را با مطالعات ديگران بيان كنيد.
۹. به محدوديت‌هاي مطالعه خود اشاره كنيد. به مواردي اشاره کنید كه در ارتباط با يافته‌هاي پژوهش است و تعميم پذيري آنها را با اشكال مواجه مي‌سازد. گرفتاري‌هاي پژوهشگر در اين قسمت جايگاهي ندارد.
۱۰. پيشنهادهاي ارائه شده در راستاي حل محدوديت‌ها و قابل اجرا باشد.
۱۱. ذکر کمک هایی که این یافته به گسترش دانش نظری نموده است.
۱۲. مشخص کنید که یافته‌های شما در چه بخش‌هایی کاربرد دارد.
۱۳. احاطه یافتن بر نظریه‌ها و ادبیات پژوهش قبل از اقدام به تدوین این قسمت.
۱۴. خودداری از ارائه قضاوت‌های شخصی و آوردن تفسیرهای ورای داده‌ها.
۱۵. خودداری از ارائه تعمیم‌های فاقد شواهد و تعمیم‌های با شواهد اندک.
جمع آوری کننده و تائید کننده : میترا مولوی(معاون فناوری )