اهمیت کنترل خشم و عصبانیت در نوجوانان
پرخاشگری کودکان و نوجوانان، هیجانی بسیار آزاردهنده است که اگر درمان نشود منجر به آسیب های درازمدت می‌شود. والدین معمولا اطلاعات کافی درباره علل این مشکل ندارند و اکثر اوقات از پیدا کردن راهی مناسب برای کمک به فرزندشان ناامید می‌شوند. متأسفانه، شکست در تشخیص، درک و حل پرخاشگری منجر به مشکلاتی مانند اضطراب و افسردگی نوجوانان می‌شود.
علت خشم و عصبانیت در نوجوانان
تغییرات هورمونی و شناختی یکی از دلایل اصلی بروز خشم در نوجوانان است. مدیریت این دوره حساسِ پراسترس و فشار موجب حل این بحران خواهد شد. والدین، معلم یا درمانگر ابتدا باید موقعیت‌هایی که باعث بروز خشم و عصبانیت در نوجوان می‌شود را شناسایی و سپس به آموزش مکانیسم‌های سازگاری با موقعیت بپردازند. منشأ بروز خشم به تعاملات نوجوانان با موقعیت‌های مختلف وابسته است. به همین دلیل، شناسایی موقعیت‌های تحریک کننده خشم و پرخاشگری اهمیت زیادی دارد، به‌عنوان مثال:
بعد از مدرسه
هنگام خستگی یا گرسنگی
تغییر برنامه‌های روزانه
بعد از تماشای برنامه‌های تلویزیونی یا مطالعه کتابی خاص
رفتارهای پرخاشگرانه در نوجوانان
نوجوانان استقلال بیشتری نسبت به کودکان دارند و معمولا ابراز خشم در آن‌ها شباهت زیادی به بزرگسالان دارد. رفتار پرخاشگرانه آن‌ها معمولا بوی نافرمانی و ریسک پذیری می‌دهد، مانند:
رفتار بی‌ادبانه و غیرمحترمانه با بزرگسالان
درگیری و دعوا با دیگر دانش‌آموزان
از دست دادن کنترل اعصاب و فحاشی نوجوان
رفتارهای انتقام‌جویانه و به‌قصد تلافی
احتمال سوء مصرف مواد
افت تحصیلی دانش آموزان
به دلیل حساسیت دوران نوجوانی در شکل گیری شخصیت بزرگسالی، چرخه ابراز خشم باید شکسته شود تا از بروز اختلالاتی مانند شخصیت مرزی و ضد اجتماعی، اضطراب، وسواس و دوقطبی پیشگیری شود. قبل از ورود به بحث کنترل خشم، فرآیند ابراز خشم را با هم مرور می‌کنیم.
فرآیند ابراز خشم و عصبانیت در نوجوانان
برای پیشگیری و مدیریت خشم، ابتدا باید مراحل بروز آن را شناسایی کنیم. ابراز خشم معمولا از مراحل زیر گذر می‌کند:
کنترل خشم و عصبانیت در نوجوانان
البته نگران نباشید، خوشبختانه روش های بسیار زیاد و متنوعی برای کنترل خشم وجود دارد. نوجوانان باید به کمک والدین، معلمان و درمانگران برای رعایت نکات زیر تلاش کنند:
6 تکنیک کنترل خشم در نوجوانان
والدین و معلمان نباید ابراز خشم نوجوان را سرکوب کنند یا در برابر آن تسلیم شوند. در عوض، آن ها باید از روش های زیر برای شناسایی عوامل زمینه ساز و جایگزین کردن رفتار های سازگارانه با رفتار های تکانشی و دردسر ساز استفاده کنند.
تشخیص به موقع هیجان خشم
بی اختیاری و سرزده عمل کردن یکی از ویژگی های رفتار های تکانشی و پرخاشگرانه است. احتمالا برای شما هم پیش آمده که در عصبانیت کاری نامعقول انجام دهید و خیلی زود ابراز پشیمانی کنید. تشخیص زود هنگام هیجانات برای پیشگیری از رفتار های نامعقول ضروری است. از سوالات زیر برای شناسایی دفعات تکرار خشم، علائم بدنی و رفتار های پرخاشگرانه استفاده کنید:
چند بار در هفته خشمگین می‌شوید؟
چه علائم بدنی را در هنگام عصبانیت تجربه می‌کنید؟ به‌عنوان مثال، آیا ضربان قلب تان افزایش پیدا می‌کند؟
هنگام عصبانیت چه‌کاری انجام می‌دهید؟
سه موقعیتی که معمولا باعث عصبانیت تان می‌شود را تصور کنید؛ آیا رفتار مناسب تری در آن موقعیت ها به ذهن تان می‌رسد؟
شناسایی افکار منفی
ما معمولا دیگران را مقصر عصبانیت مان می‌دانیم، اما افکار و باور های خودمان آن را ایجاد می‌کنند. با شناسایی افکار منفی، کنترل بیشتری بر ابراز خشم پیدا خواهیم کرد. لیستی از عوامل زمینه ساز پرخاشگری تهیه و هر کدام را به نوبت بررسی کنید. والدین، معلم و درمانگر باید در شناسایی افکار منفی زیربنای پرخاشگری به نوجوانان کمک کنند. این نکته را به خاطر داشته باشید: «موقعیت شما را خشمگین نمی‌کند، بلکه افکار شما درباره موقعیت موجب پرخاشگری تان می‌شود».
جایگزین کردن افکار منفی
بعد از شناسایی افکار منفی، باید آن‌ها را با افکار مثبت جایگزین کنیم. بازسازی افکار غیر منطقی باعث اصلاح هیجانات و رفتار ناشی از آن می‌شود. 3 موقعیتی که باعث عصبانیت نوجوان می‌شود را تصور کنید و برای هر کدام به سوالات زیر پاسخ دهید:
هنگام ابراز خشم چه تصوری از موقعیت داشتید؟
چه واقعیت‌هایی درباره موقعیت وجود دارد؟
آیا در هنگام خشم، افکارتان واقعی و منطقی بود؟
افکار واقعی و منطقی درباره موقعیت، چه احساسی در شما ایجاد می‌کند
یادداشت برداری از موقعیت‌های منجر به ابراز خشم
نوشتن موقعیت‌ها و افکار منفی باعث پردازش عمیق تر اطلاعات در مغز می‌شود. این کار برای شناسایی افکار و هیجانات غیر منطقی بسیار مفید است. نوجوانان باید هفته‌ای یک‌بار این دفترچه یادداشت را مرور و بر روی واکنش ها و پیامد های رفتار تمرکز کنند. در نهایت آن‌ها باید رفتارها و افکار جایگزینی برای موقعیت پیدا کنند.
درک اثرات رفتار پرخاشگرانه بر دیگران
ابراز خشم باعث ناراحتی همه افراد حاضر می‌شود. اکثر نوجوانان از تأثیر رفتارشان بر دیگران آگاهی ندارند. توجه به تأثیری که رفتارمان بر دیگران دارد، باعث کاهش ابراز خشم می‌شود. انجام این تمرین به نوجوانان در شناخت پیامد های رفتارشان بر احساسات و هیجانات دیگران کمک می‌کند.
جبران رفتارهای پرخاشگرانه
نوجوانان باید از رفتارهای پرخاشگرانه خود معذرت خواهی کنند و به دنبال راهی برای جبران آن باشند. با معذرت خواهی از دیگران در قبال اشتباهات مان، ارزش احترام و رفتار مودبانه را بیشتر درک می‌کنیم. جبران رفتار های پرخاشگرانه باعث بهبود خود پنداره نوجوان می‌شود و او را به یادگیری از اشتباهاتش سوق می‌دهد. سوالات زیر به نوجوانان در این زمینه کمک می‌کنند:
موقعیت چگونه بود؟
چه کسی را ناراحت کردی؟
میزان ناراحتیشان چقدر بود و چه احساسی داشتند؟
چگونه و چطور عذرخواهی می‌کنید؟
علاوه بر معذرت خواهی، چه‌کارهایی برای جبران رفتار اشتباه انجام خواهی داد؟
سخن پایانی
به دلیل تغییرات هورمونی و شناختی، ابراز خشم و عصبانیت در نوجوانان افزایش پیدا می‌کند. به دلیل اهمیت این دوران در شکل گیری شخصیت، جلوگیری و کنترل خشم در نوجوانان اهمیت زیادی دارد. والدین، معلمان و درمانگران باید به نوجوانان کمک کنند تا عوامل زمینه ساز، افکار منفی و هیجانات زیربنایی ابراز خشم را شناسایی و سپس برطرف کنند. یادگیری مهارت‌های اجتماعی، جرات ورزی، خودسازماندهی و خواب کافی در کنترل رفتارهای تکانشی موثر هستند. تشخیص به موقع هیجان خشم، شناسایی افکار منفی و جایگزین کردن آن‌ها با افکار منطقی و یادداشت برداری از رفتارهای پرخاشگرانه، از روش‌های مناسب برای درمان این مشکل هستند.