هدف آزمایش: نحوه ی استفاده از وسیله اندازه گیری ریزسنج که برای اندازه گیری ضخامت از آن استفاده می شود.
وسایل آزمایش: ریزسنج-استوانه آهنی-استوانه آلمینیومی – استوانه برنج – تفلن توپر – گلوله فلزی – گلوله شیشه ای.
ریز سنج: دقت این وسیله از کولیس بالاتر است. از یک استوانه ثابت مدرج ویک استوانه متحرک مدرج که می تواند روی استوانه ثابت مدرج بچرخد و جا به جا شود ویک کمان فلزی متصل به استوانه متحرک در طول استوانه ثابت به ازای هر دور چرخش و به نحوه طراحی و دقت دستگاه بستگی دارد.گام ریزسنج می تواند یک میلیمتر یا یک دوم میلیمتر باشد. هرگاه استوانه متحرک به50 قسمت تقسیم شده باشد با چرخاندن استوانه متحرک به اندازه2 دور کامل دهانه یک میلیمتر جا به جا می شود. دقت این دستگاه یک صدم میلیمتر است.
روش اندازه گیری با ریزسنج: فرض کنید می خواهیم ضخامت جسمی را اندازه بگیریم؛ با چرخاندن قسمت عاج دار پوسته زبانه متحرک را حرکت می دهیم تا به اندازه کافی از پایه ثابت فاصله بگیرد. جسم را بین دو زبانه قرار می دهیم و با استفاده از پیچ هرز گرد زبانه متحرک را حرکت داده تا پایه و زبانه متحرک کاملاً به طرفین جسم بچسبند. در این هنگام هرز گرد آزاد می شود اکنون ضامن را محکم می کنیم تا پوسته جابه جا نشود.
خواندن عدد از روی ریزسنج: خواندن عدد از روی ریزسنج دو مرحله دارد و به کمک دو درجه بندی روی محور ثابت و پوسته انجام می شود. وقتی که پوسته نسبت به محور ثابت یک دور کامل حرکت کند، پوسته و زبانه متحرک مسافتی برابر 0.5 میلی متر را به صورت افقی طی می کنند گام این پیچ 0.5 میلی متر است یعنی هر دوری که پوسته بزند به اندازه ی 0.5 میلیمتر جلو یا عقب می رود. خطوط کمکی که نماینده ی 0.5 میلی متر هستند روی محور ثابت حک شده اند تا در فاصله دوران پوسته از هر میلی متر تا میلی متر بعدی مشخص شود که آیا پوسته در فاصله صفر تا 0.5میلی متر حرکت خود است یا در فاصله ی 0.5 تا 1 میلیمتر خود است، چرا که پوسته نسبت به محور ثابت باید دو دور بزند تا یک میلی متر پیشروی یا پسروی داشته باشد. پس برای خواندن عدد از روی ریزسنج طبق مراحل زیر عمل کنیم:
مرحله اول: به درجه بندی روی محور ثابت توجه می کنیم، یک خط افقی که یک سمت آن درجه بندی های یک میلیمتری و سمت دیگر درجه بندی های نیم میلی متری مشخص شده، مشاهده می کنیم. همان طور که می بینیم بخشی از این درجه بندی زیر پوسته است و قابل رویت نیست. آخرین عدد میلیمتری که روی محور ثابت قابل رویت است را یادداشت می کنیم. اکنون باید ببینیم که آیا خط نیم میلی متر بعد از این عدد، در سمت دیگر محور افقی قابل رویت است یا خیر؟ اگر خط نیم میلیمتر بعد از عدد را مشاهده کردیم این 0.5 میلیمتر را به عدد خوانده شده اضافه می کنیم.
مرحله دوم: در امتداد خطی که روی محور ثابت قرار دارد عددی را که از روی پوسته مشاهده کردیم بر حسب صدم میلی متر به عدد مرحله قبل اضافه می کنیم.
نتیجه ی آزمایش: ریز سنج یکی از وسایل آزمایشگاهی با دقتی بیشتر از کولیس می باشد که برای اندازه گیری ضخامت از آن استفاده می کنند.
در مورخ 15 بهمن ماه 97 روز دوشنبه سرکار خانم یزدان پناه دبیر محترم شیمی آموزشگاه دانش آموزان پایه دهم تجربی خانمها غضنفری , قاینی , محیب , ابراهیمیان منتخبان راه یافته به مسابقات آزمایشگاه مدارس امام حسین(علیه السلام) را به آزمایشگاه آموزشگاه برده و آزمایش اندازه گیری ریز سنجش را برای دانش آموزان عزیز آموزش دادند.